Bhaktapur - Kathmandu - Schiphol

Aangezien wij tijdens de rondreis Mount Everest nog niet gezien hadden, was het plan om eventueel vanuit Bhaktapur met de taxi naar Nagarkot te gaan, waar we Mount Everest konden zien. Omdat ik eergisteren weinig van Bhaktapur heb kunnen zien, omdat ik in het klooster verzeild was geraakt, heb ik gistermorgen besloten in Bhaktapur te blijven en de stad nog eens rustig bekijken. Ik heb onder andere het Durbarplein (1), Sun Dhoka (gouden poort) (2), Kumari Chowk (3), Taumadhi Tole (4), Nyatapola tempel (5), Bhairavnath tempel (6), het pottenbakkersplein (7), Tachupal Tole (8) en het Pujari Math klooster (9) gezien. Toen ik voor mijn gevoel uitgefotografeerd was, ben ik aan de volgende ‘klus’ begonnen, het uitgeven van mijn laatste rupees, wat op zich geen straf was. In Nepal is het gebruikelijk om af te dingen en ik had de smaak goed te pakken. Ik heb zo toch nog een aantal dingen voor een leuke prijs kunnen kopen, waaronder Nepalese thee, cd’s met traditionele muziek en kruiden om massala thee en lassi te kunnen maken. ’s Middags was het tijd om af te zakken richting het vliegveld voor onze terugreis naar Nederland. Ik weet niet of toeval wel of niet bestaat, maar op het vliegveld kwam ik een collega uit Groningen tegen en we wisten van elkaar niet dat we naar Nepal gingen. Helaas hadden we voor we überhaupt vertrokken waren al vertraging. Toen we in het vliegtuig zaten, hebben we nog twee uur op een formaliteit zitten wachten. In principe hadden we tijdens de tussenstop in Dubai even uit het vliegtuig gekund, maar om tijd te besparen moesten we in het vliegtuig blijven wachten op oa. een nieuwe crew. Omdat het vliegtuig vol zat en we behoorlijke tegenwind zouden hebben, konden we het niet in een keer vanuit Dubai naar Schiphol redden, dus moesten we nog een brandstofstop maken in Sophia. Uiteindelijk met twee uur vertraging kwam ik vanmorgen om 06.00u aan op Schiphol. Gelukkig stond een goede kennis me al op te wachten en heeft me naar Groningen gebracht. Ik heb wederom een erg mooie vakantie gehad, ik heb veel dingen gedaan en gezien. Ik vind Nepal een prettig land, vanuit elke plaats die wij bezochten konden we de Himalaya zien. Verder is de bevolking erg vriendelijk en behulpzaam. Helaas is de infrastructuur slecht, waardoor het veel tijd kost om een korte afstand af te leggen. De keiharde bedden is ook iets waar ik toch best veel moeite mee heb gehad en het overal erg stoffig. Ondanks dat hebben we heel mooi weer gehad en zo goed uitzicht hebben kunnen hebben op de Himalaya.

1) De westelijke toegangspoort dateert uit de tijd van koning Bhupatindra Malla (1696-1722). Aan weerszijden van de poort zijn grote houten panelen bevestigd. De bovenste panelen tonen de apengod Hanuman, de onderste Bhairav. Kleinere zijpanelen zijn gedecoreerd met ogen en vogels. Boven de zit links een maan, met daarboven de de olifantsgod Ganesha en rechts een zon, met daarboven de god Kumar, de Bevelhebber van de Hemelse Legers. Anders dan in Kathmandu en Patan is het Durbarplein van Bhaktapur niet het hart van de stad. Die functie is weggelegd voor Taumadhi Tole, een plein ten zuiden van het Durbarplein en sinds de 18e eeuw via nauwe straten met het Durbarplein verboden. Vergeleken bij de pleinen in de andere koningssteden doet het Durbarplein in Bhaktapur nogal leeg aan. Vroeger was het plein volgepakt met bouwwerken, maar de aardbeving van 1934 richtte enorme schade aan. De meeste tempels in het midden van het plein heeft men niet opnieuw opgebouwd. De gerestaureerde bouwwerken aan de rand geven niettemin een goed beeld van de architectonische rijkdom onder de Malla’s van Bhaktapur.

2) In het midden van de paleismuur, tegenover de zuil van Bhupatindra Malla, staat de Sun Dhoka. Koning Jaya Ranjit Malla bouwde in 1753 deze betoverend mooie bronzen poort, die tot de belangrijkste kunstwerken van de vallei wordt gerekend.

3) Achter de Sun Dhoka liggen de binnenplaatsen van het paleis. Via een kleine hof bereikt men de ingang van de Taleju Chowk. Deze binnenplaats is, evenals de erachter gelegen Kumari Chowk, zeer heilig en voor niet-hindoes niet toegankelijk. Dat is erg spijtig, want de Malla-vorsten hebben er alles aan gedaan om de hoven tot de mooiste van het land te maken. De militairen die bij de ingang de wacht houden, staan wel toe dat men een blik op de Taleju Chowk kan werpen.

4) Het Taumadhi plein vormt sinds de 14e eeuw het hart van de stad. Het heeft minder geleden onder de aardbeving in 1934 dan het Durbarplein en verkeert nog voor een groot deel in de oorspronkelijke staat. Zijn naam dankt Taumadhi Tole vooral aan de imposante Nyatapola tempel en de Bhairavnath tempel.

5) De 30m hoge Nyatapola tempel aan de noordzijde van het Taumadhi plein is al van veraf zichtbaar. De pagode is een de de drie heiligdommen met vijf daken in de vallei en men rekent die tot de mooiste voorbeelden van Newar-architectuur van het land. Omdat de god Bhairav vanuit zijn tempel op Taumadhi Tole verantwoordelijk zou zijn voor veel overlast in de stad, liet koning Bhupatindra Malla in 1702 op het plein nog een tempel bouwen. Die was gewijd aan Siddhi Laksmi, een godin waarvoor Bhairav een heilig ontzag had. Zo hoopte de koning de verschrikkelijke god in toom te houden. Het beeld van goding Siddhi Laksmi bevindt zich in de Nyatapola tempel, maar men mag het niet bezichtigen. De pagode rust op een onderbouw van vijf trapsgewijs oplopende terrassen. Vijf paar stenen wachters flankeren de trap naar de ingang van het heiligdom. Het onderste paar, de beroemde worstelaars Jaya Malla en Patta, had de reputatie tien keer zo sterk te zijn als een doorsnee man. De trap oplopend ziet men achtereenvolgens een paar olifanten, leeuwen en griffioenen. De kracht van de wachters neemt van beneden naar boven telkens met het tienvoudige toe. Het sterkst zijn de halfgodinnen Baghini en Singhini boven aan de trap.

6) De rechthoekige vorm van het ontbreken van een onderbouw zijn kenmerkend voor de drie daken tellende Bhairavnath tempel, een aan Bhairav gewijde pagode aan de oostkant van Taumadhi Tole. Bhupatindra Malla vernieuwde in 1718 de tempel van een verdieping, die koning Jaga Jyoti Malla (1613-1637) in de eerste helft van de 17e eeuw had laten bouwen. De koning voegde er twee etages aan toe, waarschijnlijk om het evenwicht op het plein te herstellen, dat na de bouw van de enorme Nyatapola tempel verloren was gegaan. Na de aardbeving in 1934 is de pagode opnieuw herbouwd. In de tempel staat het 30cm hoge beeld van Bhairav. Tijdens Bisket Jatra, het Nepalese Nieuwjaar rond het midden van april, plaatst men het beeldje op een kar en voert het in een processie mee door de stad.

7) Op het plein en de galerijen eromheen staan enorme wielen, die de pottenbakkers met behulp van een stok in gang zetten. Wanneer het wiel voldoende vaart heeft, legt men er klei op en vormt in hoog tempo met de hand een pot of een ander voorwerp.

8 )Tachupal Tole was tot de 14e eeuw het centrum van Bhaktapur. Dit deel van de stad heeft men in het kader van het Bhaktapur Development Project een grondige opknapbeurt gegeven. De straten zijn opnieuw geplaveid, waterleidingen en riolering zijn aangelegd en de meeste historische panden zijn gerestaureerd. De voornaamste bezienswaardigheden op en rond Tachupal Tole zijn de tempel van Bhimsen, de Dattatraya tempel en de Pujari Math klooster.

9)
Rond Tachupal Tole liggen negen maths of kloosters, waarvan de Pujari Math schuin achter de Dattatraya tempel verreweg het belangrijkste is. Het gebouw dateert uit de 15e eeuw en is het oudste klooster van de stad. In 1763 liet de toenmalige hoge priester Ram Datta Giri het klooster uitbreiden en veranderen. De Pujari Math is vooral bekend vanwege het pauwenvenster, het mooiste met houtsnijwerk versierde raam van de hele vallei.